Του Αντώνη Λοΐζου*

Είναι καιρός που ο τομέας της ανάπτυξης ακινήτων θα πρέπει να διορθωθεί, με στόχο τόσο την ποιοτική αναβάθμιση του τομέα αυτού, αλλά με ιδιαίτερο στόχο την ασφάλεια του κοινού/αγοραστών. Σήμερα «όποιος είναι καλουψιής ή «βαστά ένα μυστρί» αυτοονομάζεται επιχειρηματίας

ανάπτυξης, δανείζεται να αγοράσει ένα οικόπεδο και με άλλα δάνεια ξεκινά και κτίζει. Σίγουρα αυτό δεν είναι λάθος και οι πλείστοι όσοι σοβαροί και μεγάλης κλίμακας εργολάβοι και επιχειρηματίες ανάπτυξης ακινήτων στην Κύπρο έτσι ξεκίνησαν. Στην εποχή μας όμως, με τα ολοένα αυξανόμενα κόστα και τις νέες νομοθετικές περιπλοκές, στην εποχή του περιορισμού των χρηματοδοτών και την εποχή των ελεύθερα διακινούμενων τόκων, η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική από εκείνη πριν 20 χρόνια. Μέχρι πρόσφατα και λόγω των πιο πάνω, υπήρχε μια ευφορία μεν στην αγορά των ακινήτων, που έχει παρασύρει (αλά-χρηματιστήριο) πολλούς σχετικούς και άσχετους, να αναλαμβάνουν αναπτύξεις ως επιχειρηματίες ανάπτυξης. Στην κατηγορία αυτή δεν περιλαμβάνεται μόνο ο μικρός εργολάβος «με το μυστρί» αλλά και δικηγόροι, λογιστές, γιατροί, κτηματομεσίτες και άλλοι. Ως εκ τούτου, πιστεύουμε ότι θα πρέπει να δημιουργηθεί ένας ημικρατικός οργανισμός εγγραφής επιχειρηματιών ανάπτυξης, όπου οι διάφοροι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να υποβάλλουν τα προσόντα τους και ανάλογα να τους εκδίδεται η σχετική άδεια για ανάληψη έργων μέχρι ενός επιπέδου (ακριβώς κάτι παρόμοιο με την κατάταξη των εργολάβων). Έτσι π.χ. στο προηγούμενο μας παράδειγμα με τον «μάστρο και το μυστρί του» μόνο, θα μπορούσε π.χ. να αναπτύξει κτίριο εμβαδού μέχρι π.χ. 400 τ.μ. (ένα-δύο κατοικίες). Οι αιτητές θα πρέπει να αποδείξουν την οικονομική τους, όσο και τη διαχειριστική τους δυνατότητα και ανάλογα των προσόντων τους και των δυνατοτήτων, να υπάρχει και ο περιορισμός στο εμβαδόν της ανάπτυξης, ένα παρόμοιο σύστημα με τους εργολάβους.

Ορισμένα κριτήρια για κατάταξη θα μπορούσαν να είναι π.χ.:

  • *Χρόνια λειτουργίας/εμπειρίας της επιχείρησης
  • *Οικονομική κατάστασης της επιχείρησης βάσει ελεγμένων λογαριασμών
  • *Εκθέσεις τραπεζών σε σχέση με την οικονομική συμπεριφορά του ενδιαφερόμενου κατά τα τελευταία 2-3 χρόνια
  • *Ικανότητα διοίκησης - Ύπαρξη π.χ. πολιτικού μηχανικού, λογιστηρίου, τμήμα πωλήσεων, ύπαρξη γραφείων, διοικητικό προσωπικό, χρήση εξωτερικού ελέγχου κ.λπ. κ.λπ.
  • *Υποβολή από τον κάθε ενδιαφερόμενο ασφαλιστικής κάλυψης ύψους (από €500.000 μέχρι €10.000.000) ανάλογα με την κατάταξη του, υπό μορφή γενικής ασφαλιστικής κάλυψης και έτσι τυχόν πρόβλημα σε ένα από τους εγγεγραμμένους επιχειρηματίες ανάπτυξης, να πληρώνεται από τη γενική ασφάλεια (κάτι παρόμοιο με την ασφάλιση των αυτοκινήτων).
  • *Αυστηρή τήρηση μιας καθορισμένης δεοντολογίας στην ανάπτυξη κ.ά.

Τονίζουμε ότι θα πρέπει να υπάρχει και μια πρόσθετη ασφαλιστική κάλυψη (πρόσθετα της γενικής) από τους επιμέρους επιχειρηματίες ανάπτυξης, προς όφελος των αγοραστών των. Θα μπορούσε π.χ. η ασφαλιστική κάλυψη να είναι ανάλογα της κατηγορίας του επιχειρηματία. Σίγουρα το θέμα αυτό χρειάζεται συζήτηση, διότι το κόστος είναι σημαντικό και ασφαλώς, στο τέλος θα το επωμισθεί ο αγοραστής/το κοινό. Η ασφαλιστική αυτή κάλυψη, να μην είναι επί ολόκληρου του ποσού που πληρώνεται από τον αγοραστή, αλλά, έστω, στο αρχικό στάδιο, να καλύπτει το 20%-30% του πληρωθέντος ποσού και η κάλυψη να αναφέρεται μόνο σε περίπτωση πτώχευσης του επιχειρηματία ανάπτυξης (όχι λόγω καθυστέρησης στην εκτέλεση, μη έκδοση τίτλων κ.λπ.). Έτσι και ο αγοραστής θα είναι καλυμμένος σε αρκετά καλό βαθμό (πρόσθετα της κατάθεσης του πωλητηρίου εγγράφου, τυχόν τραπεζικής εγγύησης, κατοχής κ.λπ.) χωρίς το κόστος να είναι απαγορευτικό εκ μέρους του επιχειρηματία ανάπτυξης. Ταυτόχρονα, συνεπείς επιχειρηματίες θα έχουν χαμηλό κόστος ασφάλισης και οι ασυνεπείς/οικονομικά αδύνατοι ψηλό κόστος ασφάλισης.  

Η κατάταξη και η άδεια λειτουργίας τέτοιας επιχείρησης θα αναβαθμίσει τη βιομηχανία, θα αποκαλύψει ποιοι κρύβονται πίσω από τις επιχειρήσεις, θα υπάρχει διαφάνεια στον κατά νόμο υπεύθυνο και θα ενθαρρύνει τους μικρότερους εργολάβους/επιχειρηματίες ανάπτυξης να στοχεύσουν σε αναβάθμιση για να μπορούν να εκτελούν μεγαλύτερα έργα. Από καιρού εις καιρό βγαίνουν στην επιφάνεια αρκετές ιστορίες για απάτες/κακή διαχείριση στην εκτέλεση, έλλειψη πόρων χρηματοδότησης κ.λπ. και είμεθα της άποψης ότι το μέτρο αυτό μόνο καλό θα μπορεί να προσφέρει στον κλάδο, ιδιαίτερα στον πιο ευαίσθητο τομέα της αγοράς των ξένων, ο οποίος κερδίζει για την οικονομία της Κύπρου πέραν ορισμένων δισ. ευρώ. Κακούς επιχειρηματίες ανάπτυξης θα μπορούσε το Συμβούλιο Εγγραφής να τους αφαιρεί την άδεια, θέτοντας και σε εγρήγορση τους υπόλοιπους. Ασφαλώς το μέτρο αυτό θα ενισχύσει τους οικονομικά ικανούς και παλαιότερους επιχειρηματίες ανάπτυξης και θα υπάρξουν κάποιες αντιδράσεις από τους νεοεισερχόμενους στον τομέα. Όμως ο οικοδομικός τομέας αποτελεί σήμερα, μαζί με τον τουρισμό, τον στυλοβάτη της Κυπριακής οικονομίας και θα πρέπει να βοηθηθεί/αναβαθμισθεί, προς όφελος των κατοίκων αυτού του τόπου, τους ανέμελους ξένους αγοραστές, όσο και της οικονομίας της Κύπρου γενικότερα.

* Αντώνης Λοΐζου & Συνεργάτες Εκτιμητές Ακινήτων και Διαχειριστές Έργων Ανάπτυξης.

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. - www.aloizou.com.cy