Του Τάσου Γιασεμίδη*

Οι τελευταίες αλλαγές στις νομοθεσίας και η αναμενόμενη δημιουργία του φορέα διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) αναμένεται να αλλάξει άρδην την εικόνα και τα στατιστικά στοιχεία που αφορούν τα ΜΕΔ. Αναμένεται ότι πολύ σύντομα μεγάλο ποσοστό των ΜΕΔ θα μεταφερθούν εκτός του τραπεζικού συστήματος.

Σε ό,τι αφορά συγκεκριμένα το θέμα των ΜΕΔ του Συνεργατισμού, η εικόνα είναι πιο ξεκάθαρη, ενώ με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένονται οι λεπτομέρειες μιας ενδεχόμενης πώλησης χρηματοπιστωτικών διευκολύνσεων από τραπεζικά ιδρύματα της χώρας προς αδειοδοτημένους οργανισμούς / επενδυτικά ταμεία.

Ξεκάθαρη πρόθεση των εποπτικών αρχών την τελευταία περίοδο ήταν η δημιουργία τέτοιων συνθηκών, που να επιτρέπουν την άμεση και σημαντική μείωση του ποσοστού των ΜΕΔ, εφόσον οι εσωτερικές αναδιαρθρώσεις των δανειακών συμβάσεων είχαν ατονήσει.

Πέραν των αλλαγών στις νομοθεσίες (που δημιούργησαν σίγουρα ένα πιο ελκυστικό περιβάλλον για τα ταμεία που ενδιαφέρονταν να αγοράσουν δανειακές συμβάσεις), υπάρχουν και δύο άλλες σημαντικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με το 2013: πρώτον, τα δημόσια οικονομικά έχουν βελτιωθεί, γεγονός που επέτρεψε αφενός την αύξηση του δημόσιου χρέους και αφετέρου προετοίμασε το έδαφος για τη δημιουργία του φορέα διαχείρισης ΜΕΔ και δεύτερον, τα τραπεζικά ιδρύματα έχουν συσσωρεύσει μεγάλα αποθέματα επισφαλειών, κάτι που τους επιτρέπει να προχωρήσουν σε πωλήσεις δανείων χωρίς να επηρεάζονται (τουλάχιστον όχι σε σημαντικό βαθμό) τα κεφάλαιά τους.

Σε ό,τι αγορά τον δανειολήπτη, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του δεν αλλάζουν. Ενδεχομένως οι αναδιαρθρώσεις να προχωρούν γρηγορότερα, εφόσον για παράδειγμα ένα δάνειο με υπόλοιπο 100, αν αγοράστηκε στο 60, μπορεί να αναδιαρθρωθεί στο 80 και όλα τα μέρη να έχουν όφελος. Φυσικά υπάρχουν πολλοί παράγοντες που πλέον θα λαμβάνονται υπόψη, όπως η οικονομική δυνατότητα του δανειολήπτη, η αξία των περιουσιακών του στοιχείων αλλά και των εξασφαλίσεων στα δάνεια.

Η αποξένωση των ΜΕΔ από τους ισολογισμούς των τραπεζών δίνει επιπλέον χρόνο διαχείρισής τους χωρίς την πίεση των εποπτικών κεφαλαίων και επιτρέπει βελτιωμένες αξιολογήσεις από τους οίκους αξιολόγησης, οδηγώντας την οικονομία της χώρας σε επενδυτική βαθμίδα.

Οι ισολογισμοί των τραπεζών που θα προχωρήσουν σε πωλήσεις δανείων (ήδη από τη συγχώνευση καλού Συνεργατισμού – Ελληνικής το ποσοστό ΜΕΔ της «νέας» οντότητας έχει μειωθεί δραστικά) θα απαλλαγούν από τα ΜΕΔ απελευθερώνοντας κεφάλαια, ενώ σημαντικός αριθμός από το προσωπικό αναμένεται να μετατεθεί σε άλλα τμήματα (τα τμήματα των τραπεζών που είχαν δημιουργηθεί για τη διαχείριση των ΜΕΔ είχαν ενισχυθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια). Επιπλέον, τα τραπεζικά ιδρύματα θα έχουν τη δυνατότητα να επικεντρωθούν περισσότερο στις καθαρά τραπεζικές τους εργασίες.

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο της όλης διαδικασίας είναι ότι ενδεχόμενη αγορά μεγάλου χαρτοφυλακίου από επενδυτικά ταμεία ή ιδιωτικές εταιρείες διαχείρισης, θα καταστήσει τα τραπεζικά ιδρύματα που θα το πράξουν σημαντικούς ρυθμιστές στην αγορά ακινήτων. Υπενθυμίζεται ότι με τις τελευταίες αλλαγές στις νομοθεσίες, οι αγοραστές δανείων απολαμβάνουν τα ίδια οφέλη (όπως τα τραπεζικά ιδρύματα) από τα φορολογικά και άλλα κίνητρα που παραχωρήθηκαν για ανταλλαγή χρέους με ακίνητα.

Σημειώνεται ότι μόλις πρόσφατα οι εποπτικοί μηχανισμοί εξέφρασαν τις ανησυχίες τους για τη συσσώρευση σημαντικού αριθμού ακινήτων στους ισολογισμούς των τραπεζών, η οποία προέκυψε από την ανταλλαγή χρέους με ακίνητα. Τέτοιες ανησυχίες δεν θα προκύπτουν όταν οι ανταλλαγές θα αφορούν εταιρείες που έχουν αγοράσει χρηματοπιστωτικές διευκολύνσεις.

Πέραν των πωλήσεων δανείων, είναι σημαντικό να δούμε αν υπάρξει προσπάθεια για χρησιμοποίηση του εργαλείου των τιτλοποιήσεων, εφόσον η εν λόγω νομοθεσία έχει υιοθετηθεί. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένονται, επίσης, οι κανονισμοί που αφορούν τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς. Η διατήρηση των θετικών ρυθμών ανάπτυξης της οικονομίας και η βελτίωση των εισοδημάτων των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων αναμένεται να βοηθήσουν τους δανειολήπτες να ανταπεξέλθουν στις δανειακές τους συμβάσεις και να προχωρήσουν σε αναδιαρθρώσεις είτε με τους υφιστάμενους ή τους καινούργιους ιδιοκτήτες των δανείων. Φυσικά υπάρχουν και περιπτώσεις που η μόνη λύση είναι η πώληση των υποθηκών, οπότε θα ακολουθήσουν οι ανάλογες διαδικασίες. Την ίδια στιγμή θα δοθεί η δυνατότητα στα τραπεζικά ιδρύματα να εξετάσουν την παραχώρηση νέων δανείων, είτε για στεγαστικούς είτε για επιχειρηματικούς σκοπούς.

*Οικονομολόγος