Του Γιώργου Κουκούνη*
“Προβλέπονται δύο είδη επιβαρυντικών διαταγμάτων, προσωρινά και τελικά”
Μια από τις επιλογές πιστωτή προς εξασφάλιση της πληρωμής του οφειλόμενου προς αυτόν ποσού αποτελεί η έκδοση επιβαρυντικού διατάγματος περιουσίας του οφειλέτη, είτε προσωρινού προς διαφύλαξη και μη αποξένωση της περιουσίας είτε τελικού προς είσπραξη του εξ αποφάσεως χρέους. Ο περί Επιβαρυντικών Διαταγμάτων Νόμος, Ν.31(Ι)/1992, προνοεί την ύπαρξη δύο ειδών διαταγμάτων, το προσωρινό επιβαρυντικό διάταγμα που εκδίδεται όταν εκκρεμεί αγωγή με σκοπό τη μη μεταβίβαση ή αποξένωση των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη ώστε να μη μείνει ανικανοποίητη η απόφαση του Δικαστηρίου και το τελικό επιβαρυντικό διάταγμα προς το σκοπό εκτέλεσης της απόφασης που επιβάλλει επιβάρυνση σε οποιοδήποτε συμφέρον του εξ αποφάσεως οφειλέτη επί περιουσιακών στοιχείων του. Τα περιουσιακά στοιχεία για τα οποία εκδίδεται διάταγμα μπορεί να είναι μετοχές ή χρεόγραφα εταιρειών, μερίσματα και τόκοι, κυβερνητικά ομόλογα, μερίδια σε εμπίστευμα μονάδων και καταθέσεις σε Δικαστήριο. Προτού εκδοθεί ένα τέτοιο διάταγμα, το Δικαστήριο εξετάζει όλα τα περιστατικά της υπόθεσης και τα ενώπιον του αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με την προσωπική και περιουσιακή κατάσταση του οφειλέτη και το ενδεχόμενο ζημιάς άλλου πιστωτή του οφειλέτη από την έκδοση του διατάγματος. Το Δικαστήριο μπορεί να επιβάλει όρους σχετικά με την πληροφόρηση του οφειλέτη και οποιουδήποτε άλλου επηρεαζόμενου προσώπου και όταν εκδίδει το διάταγμα δύναται να προβλέψει όπως η επιβάρυνση επεκτείνεται σε οποιοδήποτε μέρισμα ή άλλο εισόδημα πληρωτέο σε σχέση με το βαρυνόμενο στοιχείο. Ο οφειλέτης ή άλλο πρόσωπο που δυνατό να έχει συμφέρον σε περιουσιακό στοιχείο στο οποίο αναφέρεται το διάταγμα, δύναται να υποβάλει αίτηση στο Δικαστήριο με σκοπό να εκδώσει διάταγμα που να ακυρώνει ή να διαφοροποιεί το επιβαρυντικό διάταγμα.
Οι συνέπειες της έκδοσης επιβαρυντικού διατάγματος όπως καθορίζονται στο Νόμο είναι η επιβάρυνση του συμφέροντος του οφειλέτη στο περιουσιακό στοιχείο που αφορά το διάταγμα για την πληρωμή του εξ αποφάσεως χρέους με προτεραιότητα έναντι όλων των χρεών και υποχρεώσεων του οφειλέτη που δεν επηρεάζονται από προγενέστερο επιβαρυντικό διάταγμα, η απαγόρευση μεταβίβασης, πώλησης, πληρωμής ή άλλης συναλλαγής σχετικά με το περιουσιακό στοιχείο που επιβαρύνεται, η απαγόρευση πληρωμής μερισμάτων στο χρεώστη τα οποία θα κατακρατούνται σε ξεχωριστό λογαριασμό και στην περίπτωση εμπιστεύματος μονάδων την απαγόρευση οποιασδήποτε απόκτησης των μονάδων ή συναλλαγής σε σχέση με αυτές.
Σημειώνεται ότι το διάταγμα επιβάρυνσης δεν λογίζεται ότι ισοδυναμεί με τρόπο εκτέλεσης της απόφασης του Δικαστηρίου, αφού απαιτείται διάταγμα για την πώληση, διάθεση ή ρευστοποίηση του βαρυνόμενου περιουσιακού στοιχείου που εκδίδεται κατόπιν αίτησης του πιστωτή και το οποίο καλείται διάταγμα πώλησης. Προτού εκδοθεί ένα τέτοιο διάταγμα, το Δικαστήριο οφείλει να εξασφαλίσει τις απόψεις όλων των επηρεαζόμενων μερών, περιλαμβανομένου του Επίσημου Παραλήπτη και Εφόρου Εταιρειών και των συμβούλων της εταιρείας, με σκοπό την εξακρίβωση του συμφέροντος του οφειλέτη και του συμφέροντος όλων όσων δυνατό να επηρεάζονται από την πώληση, ρευστοποίηση ή διάθεση. Ο Νόμος προνοεί για το διορισμό παραλήπτη όταν αυτό ζητηθεί από τον πιστωτή ή σε περίπτωση που δεν ζητηθεί, το Δικαστήριο διορίζει τον Επίσημο Παραλήπτη. Οι εξουσίες του παραλήπτη, εκτός αν το Δικαστήριο εξαιρέσει ή αντικαταστήσει μερικές από αυτές, περιλαμβάνουν, χωρίς έγκριση του Δικαστηρίου, το δικαίωμα έγερσης ή υπεράσπισης αγωγής εκ μέρους του οφειλέτη σχετικά με το βαρυνόμενο στοιχείο, το συμβιβασμό οποιασδήποτε διαφοράς του οφειλέτη με άλλο πρόσωπο, την υπογραφή και εκτέλεση εγγράφου που αφορά το βαρυνόμενο στοιχείο και την είσπραξη ποσού. Με την έγκριση του Δικαστηρίου, περιλαμβάνουν την πώληση του βαρυνόμενου στοιχείου, την εξασφάλιση πίστωσης χρησιμοποιώντας το βαρυνόμενο στοιχείο ως εγγύηση με την υποθήκευση του και στην περίπτωση μετοχών την άσκηση των ίδιων δικαιωμάτων όπως ο μέτοχος.
Η Δικαστής του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λάρνακας κα Α. Πανταζή – Λάμπρου ασχολήθηκε με το ανωτέρω θέμα στις δύο διαδοχικές αποφάσεις που εξέδωσε την 31.5.2018 και 23.11.2018 σε αίτηση πιστωτή. Ζητείτο η έκδοση διαταγμάτων επιβάρυνσης μετοχών οφειλέτη σε συγκεκριμένη εταιρεία, απαγόρευσης αποξένωσης τους, μη πληρωμής μερίσματος και κατακράτησης του και όπως ο οφειλέτης απέχει από οποιαδήποτε διαδικασία ή ενέργεια σε σχέση με την πώληση περιουσιακών στοιχείων της ίδιας της εταιρείας. Επιπρόσθετα, ζητείτο διάταγμα πώλησης των μετοχών και ο διορισμός παραλήπτη. Το Δικαστήριο, εξετάζοντας τα δεδομένα της υπόθεσης, με την πρώτη απόφαση του εξέδωσε τα επιβαρυντικά διατάγματα και με τη δεύτερη απόφαση του εξέδωσε διάταγμα πώλησης των μετοχών, καθώς επίσης διόρισε τον Επίσημο Παραλήπτη να αναλάβει την πώληση τους, αφού στην αίτηση του πιστωτή δεν κατονομαζόταν ιδιώτης παραλήπτης.
*Δικηγόρου στη Λάρνακα