Εκτινάχθηκαν στο €1,4 δισ. πέρσι οι επενδύσεις σε ακίνητα στις οποίες προχώρησαν ξένοι επενδυτές στο πλαίσιο του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος (ΚΕΠ). Έξι χρόνια προηγουμένως, το 2013, το ύψος των επενδύσεων που έγιναν σε ακίνητα ήταν μόλις €123,5 εκατ. Αυτό οφείλεται στην αύξηση του αριθμού των επενδυτών που έλαβαν κυπριακή υπηκοότητα, λόγω της χαλάρωσης των οικονομικών κριτηρίων για πολιτογραφήσεις.

Μελέτη που διενήργησε το Υπουργείο Οικονομικών σε σχέση με την επίδραση που είχε το Επενδυτικό Πρόγραμμα στην οικονομία την περίοδο 2013-2019, και επικαιροποιήθηκε εντός Σεπτεμβρίου, έδειξε πως οι 2,855 αλλοδαποί που πολιτογραφήθηκαν Κύπριοι τη συγκεκριμένη περίοδο (χωρίς να υπολογίζονται συγγενικά τους πρόσωπα) προχώρησαν σε συναλλαγές ύψους €9,7 δισ. Όπως, όμως, επισημαίνει το υπουργείο Οικονομικών στη μελέτη, οι συναλλαγές δεν ισοδυναμούν (σ.σ. στο σύνολό τους) με πραγματικές επενδύσεις ή με συνεισφορά στο ΑΕΠ. 

Από το σύνολο των συναλλαγών που έγιναν, ποσό €6,4 δισ. επενδύθηκε στον τομέα των ακίνητων. Οι επενδύσεις σε ακίνητα αποτελούν πέραν του 60% του συνόλου των επενδύσεων. Και μπορεί το υπουργείο Οικονομικών να διαπιστώνει πως η επίδραση των πολιτογραφήσεων ήταν μικρή στο σύνολο της οικονομίας (ως επίδραση στο ΑΕΠ), αλλά όπως σημειώνει δεν είναι αμελητέα όσον αφορά την προστιθέμενη αξία και την απασχόληση στον τομέα των κατασκευών. Η συνεισφορά των επενδύσεων του τομέα των κατασκευών, που έχουν πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος, στο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ κατά την περίοδο 2016-2019 ανήλθε γύρω στο 1,7%, σε σύγκριση με σωρευτική αύξηση του ΑΕΠ 18,4%.

€2,5 δισ. για ιδιόκτητες κατοικίες 

Από την ανάλυση της επικαιροποιημένης μελέτης του υπουργείου, διαφαίνεται πως από τα €6,4 δισ. που επενδύθηκαν μέσω του ΚΕΠ στον τομέα των ακινήτων, το 39% του ποσού που έχει δαπανηθεί, δηλαδή €2, 5 δισ., αφορούν ιδιόκτητες κατοικίες. Το υπόλοιπο ποσό των €3,9 εκατ. επενδύθηκε στην αγορά ακινήτων για σκοπούς επένδυσης.

Συγκεκριμένα, οι επενδύσεις στον τομέα των ακινήτων από τον Ιούνιο του 2013 μέχρι το Δεκέμβριο του 2019 διαμορφώθηκαν ως εξής:

  • - το 2013, συνολικά 37 αιτητές είχαν επενδύσει €79,3 εκατ. στην αγορά ακινήτων και €44,2 εκατ. για την αγορά μόνιμης ιδιόκτητης κατοικίας. Βάσει των προϋποθέσεων που προέβλεπε το Επενδυτικό Πρόγραμμα, μέχρι τον Μάρτιο το ύψος των επενδύσεων που έπρεπε να κάνουν οι επενδυτές σε ακίνητα ήταν €10 εκατ. Τον Απρίλιο της ίδια χρονιάς διαφοροποιήθηκε και πάλι το κριτήριο των επενδύσεων. Συγκεκριμένα, οι επενδυτές έπρεπε να επενδύσουν σε ακίνητα αξίας μέχρι €5 εκατ. Την ίδια περίοδο, ακολούθησε νέα χαλάρωση των επενδυτικών κριτηρίων, με την εισαγωγή του ομαδικού σχεδίου αγοράς ακινήτων, με αποτέλεσμα το ύψος της επένδυσης να μειωθεί στα €2 εκατ. 
  • - το 2014, άλλοι 214 επενδυτές δαπάνησαν €101,1 εκατ. για την αγορά ακινήτων και για μόνιμη ιδιόκτητη κατοικία €43 εκατ. Την ίδια χρονιά, μετά την αναθεώρηση του προγράμματος σε ό,τι αφορά το κριτήριο των επενδύσεων σε ακίνητα, αναπτύξεις και έργα υποδομής, οι επενδύσεις ανήλθαν στα €124,9 εκατ., ενώ δαπανήθηκαν και €133,6 εκατ. για μόνιμη ιδιόκτητη κατοικία.  Αξίζει να σημειωθεί πως το μίνιμουμ ύψος των επενδύσεων σε ακίνητα, στις οποίες έπρεπε να προχωρήσουν οι επενδυτές, ήταν €2 εκατ.
  • - Το 2015, συνολικά 337 επενδυτές προχώρησαν σε επενδύσεις σε ανάπτυξη ακινήτων ύψους €138,5 εκατ. και σε ακίνητα τα οποία χρησιμοποιούνται ως μόνιμη κατοικία ύψους €424,8 εκατ.
  • - Το 2016, άλλοι 443 έκαναν επενδύσεις σε ακίνητα αξίας €136,9 εκατ. Για την αγορά μόνιμων ιδιόκτητων κατοικιών στο νησί, οι αλλοδαποί επιχειρηματίες δαπάνησαν ποσό €724,9 εκατ. Υπενθυμίζεται πως τότε το Υπουργικό Συμβούλιο είχε αποφασίσει νέα τροοποποίηση του Επενδυτικού Σχεδίου. Προχώρησε στην επέκταση της πρόνοιας για πολιτογράφηση συγγενών, περιλαμβάνοντας και τους γονείς του επενδυτή, νοουμένου ότι είναι κάτοχοι μόνιμης ιδιόκτητης κατοικίας, που μπορεί να είναι κοινή με εκείνη του επενδυτή, αν είναι πέραν του €1 εκατ.
  • - Το 2017 πολιτογραφήθηκαν Κύπριοι 506 επενδυτές, οι οποίοι προχώρησαν σε επενδύσεις σε ακίνητα €452 εκατ. και €485,7εκατ. σε ακίνητα που χρησιμοποιούνται ως μόνιμη κατοικία. 
  • - Το 2018 συνολικά 581 επενδυτές προχώρησαν σε επενδύσεις €605 εκατ. σε ακίνητα. Επίσης, την ίδια χρονιά αγόρασαν ακίνητα για μόνιμη ιδιοκτησία αξίας €680,5 εκατ. Να σημειωθεί πως το 2018 είχαν περιληφθεί ασφαλιστικές δικλείδες στο Επενδυτικό Πρόγραμμα σε σχέση με τους ελέγχους που διενεργούνται στους υποψήφιους. Στο πρόγραμμα περιλήφθηκε άλλη μια χαλάρωση στα οικονομικά κριτήρια, με την αναφορά για υπό ανέγερση ακίνητα, δηλαδή ο επενδυτής θα μπορούσε να κάνει επενδύσεις και σε οικοδομές που δεν ήταν ολοκληρωμένες.
  • - Το 2019, συνολικά 737 αλλοδαποί επένδυσαν πέραν του €1 δισ., στον τομέα των ακινήτων. Συγκεκριμένα, έκαναν επενδύσεις €1,4 δισ. σε ακίνητα, σε αναπτύξεις και έργα υποδομής. Όπως φαίνεται από τη μελέτη του Υπουργείου Οικονομικών, οι επενδυτές δεν έκαναν επενδύσεις για την αγορά ιδιόκτητης κατοικίας.

Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης, το μερίδιο των επενδυτών του προγράμματος στον τομέα των ακινήτων έχει διπλασιαστεί από το 2015 (που ήταν κάτω από το 1/5) μέχρι το 2019 (κοντά στο 1/3), κάτι που δείχνει τη σημαντική συνεισφορά τους. Βάσει των διαπιστώσεων του υπουργείου, πέρσι το μερίδιο επενδύσεων σε ακίνητα, περιλαμβανομένων και κατοικιών, στο σύνολο των επενδύσεων στα πλαίσια του ΚΕΠ, υπολογίζεται γύρω στο 37.5%.

Ανέβασαν τις τιμές 

Πάντως, οι πολιτογραφήσεις έσπρωξαν προς τα πάνω τις τιμές των ακινήτων, ιδιαίτερα στη Λεμεσό. Ο δείκτης αυξάνεται με σημαντικά υψηλότερους ρυθμούς, σε σύγκριση με άλλες επαρχίες, ξεπερνώντας τον μέσο όρο και παρουσιάζοντας τάσεις περαιτέρω αύξησης. Μεταξύ 2017-2019, η αύξηση στις τιμές των ακινήτων διογκώνεται από 0,1% το πρώτο τρίμηνο του 2017 σε 2,2% το τέταρτο τρίμηνο του 2019. Οι τιμές των κατοικιών είχαν αύξηση από 0.5% μέχρι 2.3%, ενώ τα διαμερίσματα από 1.3% σε 5%. Στη Λεμεσό και στη Λάρνακα, οι τιμές των διαμερισμάτων είναι ιδιαίτερα αυξημένες, ενώ οι τιμές των κατοικιών είχαν σημαντική αύξηση στην Αμμόχωστο και στη Λεμεσό.

Η διόρθωση στις τιμές των ακινήτων σε περιοχές με έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον, όπως στη Λεμεσό, είναι ταχύτερη και ξεπερνά το διπλάσιο από περιοχές με υποτονικό ενδιαφέρον, όπως η Λευκωσία. Το ίδιο ισχύει και στα ενοίκια, με την αύξηση στη Λεμεσό να είναι πάνω από το μέσο όρο. Σύμφωνα με την έκθεση, σήμερα τα διαμερίσματα στη Λεμεσό έχουν τιμή πάνω από τον μέσο όρο, κάτι που δείχνει σημεία υπερθέρμανσης. Η αύξηση των τιμών στη Λεμεσό οφείλεται στο γεγονός ότι υπάρχει μεγάλος αριθμός αλλοδαπών αγοραστών, ρωσικής καταγωγής.

Ρώσοι και κινέζοι οι περισσότεροι 

Περισσότερες επενδύσεις στα ακίνητα έκαναν Ρώσοι και Κινέζοι. Πρόκειται για δύο εθνικότητες στις οποίες παραχωρήθηκαν οι περισσότερες πολιτογραφήσεις. Την ίδια περίοδο, μικρότερος ήταν ο αριθμός των ξένων επενδυτών που προέρχονταν από την Ουκρανία, το Λίβανο και τη Σαουδική Αραβία, οι οποίοι έλαβαν κυπριακό διαβατήριο.

Αναλυτικά, στη Λεμεσό κυρίως Ρώσοι αγοράζουν διαμερίσματα. Στη Λάρνακα αγοράζουν κυρίως διαμερίσματα, με αγοραστές λιβανέζικης καταγωγής. Στην Πάφο κατοικίες και διαμερίσματα αγοράζονται από Ρώσους και Κινέζους υπηκόους, οι Κινέζοι προτιμούν κυρίως κατοικίες και οι Ρώσοι και από τα δύο. Στην Αμμόχωστο είναι Ρώσοι, Λιβάνιοι και Κινέζοι. Επίσης, η Λευκωσία έχει μικρό αριθμό συναλλαγών και η όποια αύξηση δεν οφείλεται στο πρόγραμμα. Η Αμμόχωστος έχει επίσης μικρό αριθμό συναλλαγών και η επίδραση του προγράμματος είναι στις κατοικίες. Στη Λάρνακα η αύξηση είναι μικρή και οφείλεται γενικά στην αυξημένη ζήτηση, οι αγοραστές είναι κυρίως Λιβάνιοι.

Επενδύσεις €3,3 δισ. σε άλλους τομείς

Οι 2,855 επενδυτές που έλαβαν κυπριακά διαβατήρια, πέραν των επενδύσεων σε ακίνητα ύψους €6,4 δις, έκαναν επενδύσεις ύψους €3,3 δισ. και σε άλλους τομείς της οικονομίας. Συγκεκριμένα την περίοδο 2013-2019 έγιναν οι εξής επενδύσεις:

  • - Ποσό €1,2 δισ. επενδύθηκε σε άλλες επιχειρήσεις στο νησί.
  • - Μεταφέρθηκαν καταθέσεις στις τράπεζες της Κύπρου, ύψους €713,3 εκατ.
  • - Επενδύσεις έγιναν και σε κρατικά ομόλογα αλλά και σε ομόλογα εταιρειών, με ποσό €579,9 εκατ.
  • - Απομείωση των καταθέσεων, οι οποίες ήταν €519,1 εκατ.
  • - Ποσό €143,6 εκατ. επενδύθηκε σε άλλους παραγωγικούς τομείς της οικονομίας, μέσω συνδυασμού των κριτηρίων.
  • - Ποσό €59,4 εκατ. επενδύθηκε σε άλλους τομείς.
  • - Ποσό €7,9 εκατ. επενδύθηκε σε μετοχές.

Σύμφωνα με τη μελέτη, το 2013 οι επενδυτές προχώρησαν σε καταθέσεις 53,2 εκατ. ενώ η απομείωση των καταθέσεων ήταν €82,8 εκατ. Επιπλέον, προχώρησαν σε άλλες επενδύσεις €9,3 εκατ. Εξάλλου, το 2014, οι υπόλοιπες επενδύσεις που έγιναν αφορούν καταθέσεις €206 εκατ. ενώ η απομείωση των καταθέσεων ήταν €215,3 εκατ. Επενδύθηκε και ποσό €7,9 εκατ. σε μετοχές, €40 εκατ. σε κρατικά ομόλογα και €110,5 εκατ. σε άλλες επενδύσεις. Το 2015 οι επενδυτές προχώρησαν σε καταθέσεις €272,9 εκατ. και η απομείωση των καταθέσεων ήταν €141,5 εκατ. Έκαναν και επενδύσεις σε κρατικά ομόλογα, ύψους €193,2 εκατ. και σε άλλες επενδύσεις ύψους €346,5 εκατ. Εξάλλου, οι υπόλοιπες επενδύσεις που έγιναν το 2016, αφορούν καταθέσεις €150,8 εκατ., απομείωση καταθέσεων €77,5 εκατ., επενδύσεις σε κρατικά ομόλογα ύψους €241,3 εκατ. και σε άλλες επενδύσεις ύψους €99,1 εκατ. 

Το 2017, οι καταθέσεις των επενδυτων ήταν €30,3 εκατ. και η απομείωση €2,1 εκατ. Επένδυσαν και €89,3 εκατ. σε ομόλογα, €320,5 εκατ. σε επιχειρήσεις και €170,8 εκατ. σε άλλες επενδύσεις. Το 2018 επένδυσαν €123,5 εκατ. σε επιχειρήσεις και ποσό €10,9 εκατ. για άλλες επενδύσεις. Τέλος, πέρσι επένδυσαν €76,4 σε επιχειρήσεις, €10 εκατ. σε άλλους τομείς  και €48,5 εκατ. σε άλλες επενδύσεις.

Πηγή: Ο Φιλελεύθερος