Του Γιώργου Κουκούνη*

“Η αύξηση της ζήτησης συντείνει στη συνέχιση της ανόδου των τιμών”

Η σταθερή και διαχρονική αξία των ακινήτων αποδεικνύεται επωφελής επένδυση που ελκύει το ενδιαφέρον ξένων αλλά και ντόπιων επενδυτών, ανάλογα με την κατηγορία των ακινήτων που προσφέρει η κτηματαγορά. Η αισθητή μείωση των τιμών λόγω της οικονομικής κρίσης, η μείωση των επιτοκίων των καταθετικών που είναι ουσιαστικά μηδέν και των δανειστικών που κυμαίνονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, το ξένο ενδιαφέρον για την απόκτηση του Κυπριακού διαβατηρίου και για διαμονή, η αύξηση του τουρισμού, τα κυβερνητικά κίνητρα, καθώς επίσης και η ανταλλαγή ακινήτων έναντι ή προς εξόφληση χρεών, αποτελούν μερικούς από τους κυριότερους παράγοντες που σταδιακά δημιούργησαν και αύξησαν τη ζήτηση στα ακίνητα. Συγχρόνως επωφελήθηκαν οι τομείς των υπηρεσιών, των κατασκευών, του εμπορίου και η ανάπτυξη που παρατηρείται δημιουργεί θέσεις εργασίας, μειώνει την ανεργία και φέρνει χρήμα στην αγορά. Υπάρχει επίσης αύξηση της ζήτησης για στέγη, γεγονός που αυξάνει τα ενοίκια, όταν μάλιστα ένας σημαντικός αριθμός κατοικιών και διαμερισμάτων, κυρίως στις παραλιακές περιοχές, χρησιμοποιείται για ενοικίαση με σκοπό τη σύντομη διαμονή. Τα επενδυτικά ταμεία και οι εταιρείες διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων έχουν δώσει το παρόν τους, αγοράζουν ήδη μαζικά από τις τράπεζες χρέη και ακίνητα που είναι υποθηκευμένα και αφορούν μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Η επιδρομή αυτή στα ακίνητα δημιουργεί αύξηση της ζήτησης η οποία με τη σειρά της συντείνει στη συνέχιση της ανόδου των τιμών.

Η χρονιά που έφυγε ήταν η καλύτερη των τελευταίων χρόνων σε αριθμό πωλήσεων και χρημάτων που επενδύθηκαν σε ακίνητα, με επίκεντρο τον τουριστικό κλάδο, την επιλεγμένη επένδυση για απόκτηση διαβατηρίου, τις αγοραπωλησίες μεταχειρισμένων κατοικιών και διαμερισμάτων σε αστικές και παραπλήσιες περιοχές για στέγη, διαμονή και ενοικίαση. Υπήρξε ακόμη ενδιαφέρον σε ακίνητα φιλέτα για μεγάλες επενδύσεις και σε οικόπεδα. Το ερώτημα που τίθεται κατά πόσο η νέα χρονιά θα είναι καλύτερη ενόψει της αναμενόμενης αύξησης της προσφοράς και της ποικιλίας των ακινήτων προς πώληση που περιλαμβάνει αγροτεμάχια και υποθηκευμένα ακίνητα, συνδέεται με τους παράγοντες που απαριθμούνται ανωτέρω, οι οποίοι παραμένουν ισχυροί και θα διατηρήσουν τη ζήτηση σε ψηλά επίπεδα και τις τιμές να κινούνται ανοδικά. Η ανάπτυξη που παρατηρείται ενθαρρύνει επίσης τους καταθέτες να επενδύσουν μέρος των χρημάτων τους σε ακίνητα, αφού οι καταθέσεις δεν τους αποφέρουν τόκο. Επιπλέον η δυνατότητα εξασφάλισης χαμηλότοκων δανείων δημιουργεί τις προϋποθέσεις αύξησης του αριθμού των εν δυνάμει αγοραστών να επενδύσουν στην κτηματαγορά.

Η αλλαγή νοοτροπίας και η επένδυση με σύνεση προπαντός με ίδια κεφάλαια και όχι με δανεικά δημιουργεί μια υγιή και ελεγχόμενη αγορά που προσδίδει αξία στα ακίνητα, χωρίς να παρουσιάζεται το φαινόμενο της φούσκας του παρελθόντος. Ο καθένας που ενδιαφέρεται να επενδύσει σε ακίνητα, Κύπριος ή ξένος, γνωρίζει ότι η αγορά είναι ασφαλής και τα προβλήματα του παρελθόντος με την ανυπαρξία τίτλων ιδιοκτησίας ή τη μεγάλη καθυστέρηση στην έκδοση τους μειώθηκαν σημαντικά. Οι νομοθετικές ρυθμίσεις συνέτειναν στην έκδοση τίτλων ιδιοκτησίας σημαντικού αριθμού ακινήτων και στο να ξεπεραστούν τα εμπόδια στη μεταπώληση ακινήτων χωρίς τίτλο, παρέχοντας έτσι τη δυνατότητα σε αγοραστές να ρευστοποιήσουν την επένδυση τους χωρίς να εξαρτώνται από την αδυναμία έκδοσης ή την ανυπαρξία τίτλου ιδιοκτησίας. Παρ’ όλα αυτά, ο προτιθέμενος αγοραστής προτού προχωρήσει στην αγορά ακίνητης περιουσίας, οφείλει να εξακριβώσει το νομικό και πραγματικό καθεστώς της, τυχόν υποχρεώσεις ή εμπράγματα βάρη που τη βαρύνουν και τις φορολογικές υποχρεώσεις του πωλητή και της περιουσίας. Η χαρτοσήμανση και η κατάθεση του πωλητηρίου εγγράφου στο Κτηματολόγιο είναι υψίστης σημασίας, αφού σε περίπτωση καθυστέρησης είναι ενδεχόμενο στο μεσοδιάστημα να υπάρξει εγγραφή μέμο ή άλλης επιβάρυνσης από υποχρεώσεις του πωλητή, οπότε θα έχουν προτεραιότητα από το πωλητήριο έγγραφο. 

Η ενίσχυση της κτηματαγοράς προκύπτει και από την εκτέλεση μεγάλων αναπτυξιακών έργων σε διάφορες περιοχές, όπως οι μαρίνες, τα εμπορικά κέντρα, οι μεικτές αναπτύξεις, τα πολυώροφα κτίρια, οι νέες τεχνολογίες και σχεδιαστικές καινοτομίες, που προωθούν την αναπτυξιακή εικόνα της Κύπρου, προσελκύουν νέους επενδυτές και αυξάνουν την ανταγωνιστικότητα του τόπου. Η επιτυχία της προσπάθειας ανάκαμψης της κτηματαγοράς και τόνωσης της αξιοπιστίας της απαιτεί εγρήγορση και επαγγελματισμό τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα προς αποφυγή των λαθών του παρελθόντος. Στόχος πρέπει να είναι η μακροχρόνια ανάπτυξη και ο τομέας της κτηματαγοράς αποτελεί ένα από τους πυλώνες της μαζί με το φορολογικό καθεστώς, τις εξειδικευμένες υπηρεσίες και την ποιότητα ζωής που η Κύπρος προσφέρει. 

*Δικηγόρου στη Λάρνακα