Του Παναγιώτη Γ. Κυπριανού*

Το Κτηματολόγιο της Κύπρου ιδρύθηκε το 1858 επί οθωμανικής αυτοκρατορίας και θεωρείται το αρχαιότερο τμήμα της κρατικής υπηρεσίας. Αρχικά ονομαζόταν “Defter Hane” και ασχολείτο με την εγγραφή γεωργικής γης που παραχωρείτο έναντι ενοικίου στους πολίτες-αγρότες. Το 1878 με τη μετάβαση της Μεγαλόνησου από τη τουρκοκρατία στην αποικιοκρατία, αν και διατηρήθηκαν οι βασικοί σκοποί και επιδιώξεις του Κτηματολογίου, σταδιακά παρατηρείτο εκσυγχρονισμός του τμήματος. Όπως είναι γνωστό ο Οθωμανικός κώδικας Γαιών καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από το Κεφ. 224, ο περί ακίνητης ιδιοκτησίας νόμος ο οποίος τέθηκε σε εφαρμογή την 01/09/1946. 

Η τότε αποικιοκρατική κυβέρνηση, η οποία βεβαίως σκόπευε στη καθολική και πλήρη διοίκηση της Κύπρου, διαπίστωσε ότι υπήρχε η ανάγκη για τη δημιουργία τοπογραφικών και κτηματολογικών χαρτών. Έτσι οι Βρετανοί, με το διορισμό του Χέρπερτ Χοράτιο Κιτσιενέρ, έβαλαν το δικό τους στίγμα συμβάλλοντας στη χαρτογράφηση ολόκληρης της Κύπρου δημιουργώντας έτσι ένα κτηματολογικό σύστημα «στολίδι». 

Σήμερα το Κτηματολόγιο παρελαύνει ως ένα από τα μεγαλύτερα τμήματα της Δημόσιας Διοίκησης και υπάγεται στο Υπουργείο Εσωτερικών. Ρόλος του Κτηματολογίου είναι να εφαρμόζει τη κτηματική ισχύουσα νομοθεσία, ενώ ο Διευθυντής του, έχει σε αρκετά ζητήματα αρμοδιότητες δικαστικής εξουσίας, οι οποίες βέβαια υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο.

Το τμήμα τα τελευταία χρόνια, με αργά βήματα προσπάθησε να αξιοποιήσει τη τεχνολογία ακολουθώντας πρακτικές άλλων χωρών, αναβαθμίζοντας το σύστημα πληροφοριών γης και προσφέροντας κάποιες διαδικτυακές υπηρεσίες. Πράγματι, η εμφάνιση της διαδικτυακής πλατφόρμας «DLS PORTAL» και του συστήματος «ΑΡΙΑΔΝΗ» ήταν αισθητή και προσφέρουν κάποιες διαδικτυακές υπηρεσίες που σταδιακά αγκαλιάζονται από τους πολίτες. 

Ο Covid-19, εν έτη 2020, φαίνεται να αποδεικνύει ότι η μέχρι τώρα αναβάθμιση δεν ήταν αρκετή, σηματοδοτώντας έτσι μια νέα εποχή για το Κτηματολόγιο. Πιο ειδικά, επιβάλλεται πλέον η διαδικτυακή εξέλιξη του τμήματος έτσι που να μην παρακωλύονται οι συναλλαγές της ακίνητης Ιδιοκτησίας.

Το Κτηματολόγιο φαίνεται να αφουγκράζεται τη πιο πάνω θέση, αφού μετά από το διάγγελμα του Προέδρου, την 29/04/2020, εξέδωσε δελτίο τύπου το οποίο εκ πρώτης όψεως παρουσιάζει μια τάση προς αυτή τη κατεύθυνση.

Σύμφωνα με το δελτίο τύπου οι αιτήσεις χωρίζονται σε 4 κατηγορίες. Είναι οι αιτήσεις χωρίς ραντεβού, είναι οι αιτήσεις που γίνονται δεκτές μετά από διευθέτηση ραντεβού, οι αιτήσεις που γίνονται μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας «DLS PORTAL» και του Συστήματος «ΑΡΙΑΔΝΗ» και οι αιτήσεις που στέλνονται δια ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

Αναφορικά με τις αιτήσεις χωρίς διευθέτηση ραντεβού, γίνονται δεκτές αιτήσεις  που αφορούν την εγγραφή εμπράγματων βαρών σε ιδιοκτησίες ή απαγορεύσεων σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα μόνο.

Αναφορικά με τις αιτήσεις για τις οποίες πρέπει να μεσολαβήσει ραντεβού, πρόκειται για δηλώσεις μεταβιβάσεων (δωρεές/πωλήσεις/ανταλλαγές) και Υποθηκών. Το αίτημα για διευθέτηση ραντεβού γίνεται μόνο μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στον αρμόδιο Επαρχιακό Κτηματολογικό Λειτουργό, στις πιο κάτω διευθύνσεις:

ΕΚΓ Λευκωσίας        Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. 

ΕΚΓ Κερύνειας         Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. 

ΕΚΓ Αμμοχώστου    Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. 

ΕΚΓ Λάρνακας          Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. 

ΕΚΓ Λεμεσού            Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. 

ΕΚΓ Πάφου             Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. 

Αναφορικά με τις αιτήσεις μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας «DLS PORTAL» ή του Συστήματος «ΑΡΙΑΔΝΗ», αφορούν μόνο τις αιτήσεις που συμπεριλαμβάνονται σε αυτά. πχ πιστοποιητικά έρευνας, αντίγραφα τίτλων ιδιοκτησίας, οριοθέτηση, κ.ά.  Οι συγκεκριμένες αιτήσεις θα παρέχονται μόνο μέσω αυτής της μεθόδου. 

Αναφορικά με τις υπόλοιπες αιτήσεις που δεν εμπίπτουν στις πιο πάνω 3 κατηγορίες, αποδοχή θα γίνεται μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στα Επαρχιακά Κτηματολογικά Γραφεία στις διευθύνσεις:

ΕΚΓ Λευκωσίας  Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. 

ΕΚΓ Κερύνειας   Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. 

ΕΚΓ Αμμοχώστου          Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. 

ΕΚΓ Λάρνακας    Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. 

ΕΚΓ Λεμεσού      Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. 

ΕΚΓ Πάφου         Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. 

Τονίζεται δε ότι, δεν αλλάζει καμιά διαδικασία ως προς τα έγγραφα και τις απαραίτητες διαδικασίες, όσον αφορά έντυπα, υπογραφές, πιστοποιήσεις εγγράφων, κ.ά. Είναι απαραίτητο όμως, το ίδιο το έντυπο της αίτησης, να είναι πιστοποιημένο και να επισυνάπτεται φωτοαντίγραφο των δύο όψεων της ταυτότητας ή διαβατηρίου / «ARC» (αλλοδαποί) του αιτητή.

Έχοντας υπόψη τη πιο πάνω διαδικασία, γίνεται δεκτό ότι δεν απαιτείται η προσκόμιση πρωτότυπων εγγράφων, εκτός εάν οι λειτουργοί και μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, θα ήθελαν να επιβεβαιώσουν / ταυτοποιήσουν τον αιτητή και τον αποστολέα.  Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα αρχικά έγγραφα εφόσον ζητηθεί θα παραδίδονται σε φάκελο στο ειδικό κουτί του αρμόδιου Επαρχιακού Κτηματολογικού Γραφείου.

Για ευνόητους λόγους καθίσταται υποχρεωτική σε όλες τις περιπτώσεις, η αναγραφή του ονοματεπωνύμου και της ταυτότητας του αιτητή, της πλήρους διεύθυνσής του, της διεύθυνσης του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, καθώς και του τηλεφώνου επικοινωνίας.

Όταν η αίτηση παραληφθεί, ο αιτητής, θα ενημερώνεται  μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ότι η αίτηση του παραλήφθηκε και εξετάζεται. Εφόσον συντρέχουν όλες οι προϋποθέσεις για αποδοχή της αίτησης, θα δίδεται Αριθμός Φακέλου και θα υπολογίζονται τα σχετικά τέλη και δικαιώματα. Ο αιτητής θα ενημερώνεται αντίστοιχα μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου με σχετικό σύνδεσμο – link για πληρωμή μέσω της Υπηρεσίας JCC Smart. Απόδειξη πληρωμής θα αποστέλλεται μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από την Υπηρεσία JCC Smart στον αιτητή. Η προθεσμία πληρωμής είναι τρεις εργάσιμες μέρες. Στην περίπτωση όπου ο αιτητής δεν προχωρήσει στην πληρωμή, η αίτησή του θα απορρίπτεται και θα ενημερώνεται μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

Είμαστε πεπεισμένοι ότι τα πιο πάνω προσωρινά μέτρα, τα οποία ελήφθησαν για να καταστεί λειτουργικό το Κτηματολόγιο Κύπρου, μπορούν να αναβαθμιστούν και σταδιακά να αποτελέσουν τη κανονικότητα, αναγνωρίζοντας την ανάγκη των καιρών. Αν μη τι άλλο το κτηματολόγιο οφείλει την εξέλιξη αυτή στην ιστορία που κουβαλά. 

*Δικηγόρος