Του Αντώνη Τουλούπη*
Μετά το πέρας της οικονομικής κρίσης και των εξελίξεων που την ακολούθησαν με αποκορύφωμα τα γεγονότα του 2013, η κυπριακή οικονομία κατά την τελευταία τριετία βρισκόταν σε τροχιά ανάπτυξης και ανάκαμψης. Η συνεχής μείωση της ανεργίας και των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ), σε συνδυασμό με την αύξηση του τουρισμού, της βιομηχανικής παραγωγής, τους θετικούς δείκτες στον κατασκευαστικό τομέα και τη χρηματοπιστωτική ικανότητα του τραπεζικού συστήματος, έδωσαν πολλαπλά οφέλη στην κυπριακή κτηματαγορά.
Η έλευση του 2020 βρήκε τον τομέα των ακινήτων να συνεχίζει τη θετική εικόνα των τελευταίων χρόνων παρουσιάζοντας και αυτός σταδιακή ανάπτυξη και ανάκαμψη. Ωστόσο, η έξαρση της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19 και η παγκόσμια εξάπλωση της, ανέτρεψε την πιο πάνω θετική πορεία, έχοντας ταυτόχρονα αρνητικές συνέπειες σε όλους τους οικονομικούς τομείς δραστηριότητας.
Μείωση - Στασιμότητα στης Πωλήσεις
Από τις αρχές του έτους και ειδικά κατά την περίοδο του «lockdown», όπου το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας δεν λειτουργούσε για να διεκπεραιωθούν οι μεταβιβάσεις, υπήρξε στασιμότητα στις πωλήσεις ακινήτων. Βάσει των στοιχείων του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, οι πωλήσεις ακινήτων από ντόπιους κατά το 1ο εξάμηνο του 2020 ανήλθαν σε 1,881 και παρουσίασαν μείωση κατά 39% σε σχέση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2019, που αριθμούσαν τις 3,078. Με βάση τα ίδια στοιχεία και κατά την ίδια χρονική περίοδο, μείωση της τάξεως του 44% παρουσίασαν οι πωλήσεις ακινήτων σε ξένους αγοραστές, με τις συνολικές πωλήσεις να φτάνουν τις 1,391 ενώ το αντίστοιχο εξάμηνο του 2019 έφτασαν τις 2,482.
Παρά την στασιμότητα των πωλήσεων, οι τιμές ειδικά στα εμπορεύσιμα ακίνητα δεν έχουν επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό. Ένα ασφαλές συμπέρασμα που μπορεί να εξαχθεί είναι ότι, όσον αφορά τα καινούρια σπίτια και διαμερίσματα δεν παρατηρείται μεταβολή στις τιμές τους, κυρίως λόγω της μη ιδιαίτερης μείωσης του κατασκευαστικού κόστους. Είναι γεγονός ότι, κατά το τελευταίο διάστημα οι πωλήσεις ακινήτων αφορούν κυρίως εγχώριους αγοραστές, των οποίων το ενδιαφέρον φαίνεται να στρέφεται σε οικιστικά ακίνητα εντός αστικών κέντρων (οικόπεδα, διαμερίσματα και κατοικίες). Δυστυχώς η ζήτηση από ξένους αγοραστές παρουσιάζεται υποτονική λόγω της θέσπισης αυστηρότερων μέτρων στις πολιτογραφήσεις και ταυτόχρονα λόγω των περιοριστικών μέτρων στις πτήσεις, που δεν επιτρέπουν αφίξεις στην Κύπρο για την διεκπεραίωση των συναλλαγών.
Αρκετά βοηθητικό κίνητρο τόνωσης της εγχώριας αγοράς, αποτελεί το Κυβερνητικό Σχέδιο Επιδότησης Επιτοκίων σε νοικοκυριά για σύναψη δανείων για ιδιοκατοίκηση, οι πρόνοιες του οποίου αφορούν ύψος δανείου μέχρι τις €300.000 και επιδότηση επιτοκίου μέχρι και 1,5%. Το πιο πάνω Σχέδιο αναμένεται να αυξήσει τη ζήτηση δανείων που αφορούν στεγαστικούς σκοπούς, διατηρώντας έτσι τη δραστηριοποίηση του κατασκευαστικού τομέα, ο οποίος αποτελεί αξιοσέβαστο ποσοστό του Κυπριακού ΑΕΠ.
Λόγω της μη καθόδου τουριστών μέχρι σήμερα και της αβεβαιότητας που υπάρχει, παρατηρείται ότι αρκετοί ιδιοκτήτες διαμερισμάτων και κατοικιών, έχουν αποσύρει τα ακίνητα τους από ιστοσελίδες βραχυπρόθεσμης ενοικίασης (Airbnb, Booking, TripAdvisor κ.λπ.) και έχουν στραφεί στην μακροχρόνια ενοικίαση. Το γεγονός αυτό αυξάνει την προσφορά των ενοικιαζόμενων οικιστικών μονάδων, κάτι που αναμένεται να ασκήσει πίεση στις τιμές των ενοικίων.
Κλειδιά για την ανάκαμψη του τομέα
Βασικότεροι παράγοντες για την ανάκαμψη του τομέα των ακινήτων αποτελούν τόσο η πορεία του ιού όσο και ο χρόνος που απαιτείται για την εξεύρεση εμβολίου. Η πιθανότητα ενός δεύτερου κύματος έξαρσης του ιού κατά την χρονική στιγμή που το εμβόλιο δεν έχει ανακαλυφθεί ή δεν έχει παραχθεί στις απαιτούμενες ποσότητες, θα έχει μεγάλες συνέπειες στην παγκόσμια οικονομία και συνεπώς στην κυπριακή κτηματαγορά.
Περαιτέρω σημαντικοί παράγοντες για την ανάκαμψη του τομέα είναι η συνέχιση της ροής κεφαλαίων στην Κτηματαγορά από ξένους επενδυτές στα επίπεδα που βρισκόταν πριν από την πανδημία, η ικανότητα δανειοδότησης των ντόπιων αγοραστών, η διατήρηση των θέσεων εργασίας, η άνοδος του Τουρισμού και η συνέχιση της πολιτικής της Κυβέρνησης για παροχή πολεοδομικών και άλλων κινήτρων.
Εν κατακλείδι, το άμεσο μέλλον της Κυπριακής Κτηματαγοράς δεν μπορεί να προβλεφθεί με ακρίβεια καθώς εξαρτάται από τους ως άνω αστάθμητους παράγοντες και ταυτόχρονα την χρονική περίοδο επαναφοράς στην πλήρη κανονικότητα. Ως εκ των πιο πάνω και δεδομένης της αβεβαιότητας που υπάρχει, πριν από κάθε αγοραπωλησία ακινήτου συνίσταται η συμβουλή ενός εκτιμητή – επαγγελματία του κλάδου.
*Πολιτικός Μηχανικός (BSc.), | Εκτιμητής Ακινήτων (MSc.)